ABDULLAH ENVERÎ
Kilis’te doğdu. Soyu birçok âlim yetiştirdiği için Hocazâdeler diye meşhur olan bir ailedendir. Bütün tahsilini, “büyük hoca” diye bilinen Kilis’in mantık bilginlerinden babası Abdurrahman Efendi’nin yanında yaptı. 1845’te icâzet aldıktan sonra Kilis’te Kesik Minare Medresesi’nde ders vermeye başladı. Meşâyih-ı Nakşibendiyye’den Mevlânâ Muhammed Can’ın halifesi Kilisli Abdullah Sermest Efendi’den tasavvuf terbiyesi aldı. Onun halifesi olduğu rivayet edilir. 1887’de vefat eden Hocazâde, Kilis’teki Musallâ Kabristanı’nda babasının yanına defnedildi. Sonradan yaptırılan türbenin kitâbesinde, “Büyük Hoca namıyla anılan Hocazâde Abdurrahman Efendi’nin güzîde oğlu Mantıkî Abdullah Enverî Efendi (1825-1887)” ifadesi yazılıdır.
Abdullah Enverî, İslâmî ilimlerin farklı alanlarında eser vermekle beraber babası gibi mantık sahasında meşhur olmuş, bu konuda telif ve hâşiye türü birçok eser yazmıştır. Kaynaklarda ona dair fazla bilgi bulunmamakla beraber ilmî şahsiyetinin ve mantık ilmindeki şöhretinin Osmanlı coğrafyasının dışına taştığına dair bilgiler vardır.
Başlıca Eserleri: 1. Usûl-i Cedîde Zübdesi 2. Hâşiye Cedîde ‘ale’t-Tasdîkāt 3. Tasavvurât Hâşiye-i Cedîdesi 4. Molla Fenârî Hâşiyesi 5. Hüseyniyye Hâşiyesi
Usûl-i Cedîde Zübdesi, 2016 yılında Başkanlığımız tarafından yayımlanmıştır.
(Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden özetlenerek alınmıştır.)