Abdülvehhâb eş-Şa‘rânî Kitaplari

ABDÜLVEHHÂB eş-ŞA‘RÂNÎ

898 (1493) yılında Kahire’nin Kalyûbiye bölgesindeki Kalkaşende’de doğdu. Tahsiline babasının yanında başladı ve hıfzını tamamladı. Kısa bir süre sonra babasını, ardından annesini kaybetti. 911 (1505) yılı başlarında Şeyh Hızır adındaki bir kişiyle birlikte Kahire’ye gitti. Gamrî Camii imamı muhaddis Emînüddin b. Neccâr, fakih Şemseddin ed-Devâhilî, Nûreddin es-Senhûrî, Molla Ali el-Acemî, Şemseddin ed-Dimyâtî, Ahmed b. Muhammed el-Kastallânî, Selâhaddin el-Kalyûbî, Nûreddin el-Üşmûnî, Burhâneddin el-Kalkaşendî, Şeyhülislâm Zekeriyyâ el-Ensârî, Şâfiî fakihi Şehâbeddin er-Remlî gibi âlimler başta olmak üzere elliyi aşkın hocadan dinî ilimleri öğrendi. Tasavvufa ilgisi artınca tahsiline ara verip bir sene müddetle Mukattam dağında ve Karâfe harabelerinde inzivaya çekildi. Önce Ali el-Mersafî’ye, ardından Muhammed eş-Şinnâvî’ye intisap etti. Şinnâvî’den sonra tasavvuf eğitimini Ali el-Havvâs’ın yanında sürdürdü. Şa‘rânî, Kadı Muhyiddin Abdülkādir Özbekî tarafından Kahire’de Bâbışa‘riye’de adına yaptırılan külliyede otuz iki yaşından itibaren binlerce talebeyi irşad etmenin yanı sıra dinî ilimleri de okuttu. Anadolu’daki Şa‘rânîzâdeler’in ilki olan Abdürrahîm b. Abdülmuhsin eş-Şa‘rânî, Muhammed Abdürraûf el-Münâvî, Ali b. Ahmed en-Neccârî, Muhammed Hicâzî el-Kalkaşendî, Abdullah el-Acemî, Sirâceddin el-Hânûtî gibi sûfî ve âlimler bunlar arasında sayılabilir. Hayatı boyunca eğitim, irşad ve eser telifiyle meşgul olan Şa‘rânî 12 Cemâziyelevvel 973 (5 Aralık 1565) tarihinde vefat etti. Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin görüşlerini benimseyen Şa‘rânî, özellikle el-Yevâkīt ve’l-Cevâhir fî Beyâni ‘Akā’idi’l-Ekâbir adlı eserinde onun fikirlerini savunmuş, hakkında ileri sürülen iddialara cevap vermiştir.

Başlıca Eserleri: 1. el-Mîzânü’l-Kübrâ 2. Keşfü’l-Gumme ‘an Cemî‘i’l-Ümme 3. el-Yevâkīt ve’l-Cevâhir fî Beyâni ‘Akā’idi’l-Ekâbir 4. Kibrîtü’l-Ahmer fî Beyâni ‘Ulûmi’ş-Şeyhi’l-Ekber 5. el-Envârü’l-Kudsiyye fî Beyâni Kavâ‘idi’s-Sûfiyye 6. Levâkıhu’l-Envâri’l-Kudsiyye fî Tabakāti’l-‘Ulemâ’ ve’s-Sûfiyye 7. Meşâriku’l-Envâri’l-Kudsiyye fî Beyâni’l-‘Uhûdi’l-Muhammediyye 8. Tenbîhü’l-Muğterrîn Evâhıre’l-Karni’l-‘Âşir ‘alâ mâ Hâlefû fîhi Selefehümü’t-Tâhir 

el-Yevâkīt ve’l-Cevâhir:İbnü’l-Arabî’nin Görüşleri, 2019 yılında Başkanlığımız tarafından yayımlanmıştır.

 

(Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden özetlenerek alınmıştır.)