DÂVÛD-İ KARSÎ
Osmanlı ilim dünyasında yetişen olan Dâvûd el-Karsî (ö. 1170/1756 civarı), kelam başta olmak üzere farklı alanlarda eserler kaleme alan bir âlimdir. Aslen Karslı olan Karsî’nin doğum tarihi kesin olmamakla birlikte 1099/1686 yılı civarında doğduğu tahmin edilmektedir. İlk eğitimini Kars’ta Çolak Abdullah Efendi’den almış, ardından İstanbul’da eğitimine devam etmiştir. Burada mülâzemetini tamamlamış, ruûs imtihanında Muhammed Akkirmânî ile karşılaşmıştır. Bu süreçte herhangi bir resmî görev üstlenmeyip daha çok eğitim ve telif faaliyetlerine yönelmiştir.
Karsî, İstanbul, Mısır, Kıbrıs, Karaman ve özellikle Birgi’de bulunmuş; bu bölgelerde eğitim faaliyetleri yürütmüş ve eserler kaleme almıştır. 1170 yılı civarında Kıbrıs’a sürgün edilmesi, özellikle Vahdet-i Vücûd başta olmak üzere tasavvufî anlayışlara yönelttiği sert eleştirilerle ilişkilidir.
Kelâm ilminde Mâtürîdî çizgiye bağlı kalan Karsî, cüz’î irâde, tekvîn sıfatı ve hal teorisi gibi meselelerde özgün yorumlar geliştirmiştir. Arap Dili, Mantık, Cedel ve Münazara, Kıraat, Tefsir, Hadis, Kelam ve fıkıh gibi pek çok alanda eserler vermiştir. Türkçe ve Arapça kaleme aldığı eserlerinde ilmî sistematik dikkat çeker. Ömrünün son yıllarını geçirdiği Birgi’de vefat etmiş ve İmam Birgivî’nin yakınına defnedilmiştir. Onun ilmî mirası, hem kelâm düşüncesi hem de eleştirel tavrıyla Osmanlı ilim geleneğinde seçkin bir yere sahiptir.
Başlıca eserleri: 1. Şerhu Emsileti’l-Muhtelife fi’s-Sarf,2. Şerhu’l-Binâ, 3. Şerhu’l-Avâmil, 4. Şerhu İzhâri’l-Esrâr, 5. Şerhu’l-Kâfiye, 6. Şerhü Tehzîbi’l-Mantık, 7. Şerhu Îsâgûcî, 8. Şerhü’ş-Şemsiyye, 9. Şerhü’t-Tezkire fi’l-Âdâb, 10. Şerhu’d-Dürri’l-Yetîm, 11. Şerhu Usûli’l-Hadîs li’l-Birgivî, 12. Şerh-i Tarîkat-i Muhammediyye, 13. Kasîdetü’n-Nûniyye Şerhi, 14. Şerhu’l-Emâlî, 15. Şerh-i Âmentü billâh 16. Şerhu’l-Kasîdeti’n-Nûniyye.