FÂTİH SULTAN MEHMED
27 Recep 835 (30 Mart 1432) tarihinde Edirne’de doğmuştur. 1443 baharında iki lalası Kassabzâde Mahmud ve Nişancı İbrâhim b. Abdullah Bey ile Edirne’den Manisa’ya vali gönderildiği bilinmektedir. Aynı yılın sonlarında ağabeyi Amasya valisi şehzade Alâeddin Ali Çelebi’nin vefatı üzerine tahtın tek vârisi durumuna gelmiştir. 1444 Edirne-Segedin Antlaşması’nın imzalanmasından sonra tahttan çekilmeyi düşünen II. Murad, tahtı II. Mehmed’e bırakmış, II. Mehmed 1444 yılındaki Varna Savaşı’na kadar tahtta kalmıştır. Savaş öncesinde II. Murad Han’ın ordunun başına geçmesi için “Padişah iseniz, ordunun başına geçiniz! Padişah ben isem, emrediyorum, ordunun başına geçiniz!” şeklinde ferman buyurduğu meşhurdur.
II. Murad Han’ın vefatından sonra ikinci defa tahta geçmesinin ardından İstanbul’u fethetmiş ve “Fâtih” ünvanını almıştır. Fetihten sonra devletin merkezini İstanbul’a taşımış, burayı bir ilim ve kültür merkezi hâline getirmek için çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Çeşitli ilimleri tahsil için uzmanları kendisine hoca tayin etmiş, bunlarla her gün belli saatte gelip ders okumuşlardır. Akşemseddin başta olmak üzere Hocazâde Muslihuddin, Molla Gürânî, Molla İlyas, Sirâceddin Halebî, Molla Abdülkadir, Hasan Samsunî, Molla Hayreddin ders halkasında bulunduğu hocalardan bazılarıdır. Fâtih Sultan Mehmed’in Arapça ve Farsçanın yanı sıra Rumca, Slavca, Latince, İbranice, Keldanice, İtalyanca, Yunanca gibi dilleri de ileri seviyede bildiği kaynaklarda ifade edilmiştir.
Fâtih Sultan Mehmed, yeni bir sefer için Üsküdar’a geçtikten sonra Üsküdar ile Gebze arasında Hünkâr Çayırı (Maltepe civarında) denilen yerde 4 Rebîülevvel 886’da (3 Mayıs 1481) vefat etmiştir. Türbesi, kendi yaptırdığı ve adıyla anılan cami hazîresindedir.
Avnî mahlasıyla şiirler yazmış olan Fâtih’in Dîvân’ı ve Dîvân’ının şerhi Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından yayımlanmıştır.