GEVREKZÂDE HASAN EFENDİ
Kaynaklarda doğum tarihi verilmeyen Hasan Efendi Dürre mensûriyye adlı eserini 69 yaşında yazdığını kaydettiğine göre 1140 (1727) yılında doğmuş olmalıdır. Hâfızlığı ve medrese eğitimini tamamladıktan sonra ilgi duyduğu tıp tahsilini Tokatlı Mustafa ile onun damadı İsmâil ve Mehmed Emin efendilerin yanında yaptı. III. Mustafa döneminde ordu hekimbaşılığına yükselen Gevrekzâde, 1769’da bu görevle katıldığı Rusya seferinden İstanbul’a dönünce etıbbâ-yi hâssa arasına girdi. I. Abdülhamid döneminde 10 Rebîülâhir 1200’de (10 Şubat 1786) hekimbaşı Hayrullah Efendi’nin azli üzerine sertabib oldu. Padişahın ölümü üzerine (1203/1789) yerine geçen III. Selim tarafından beş ay sonra azledilerek kendisine Halep mevleviyeti verildi. Hasan Efendi Halep’te Menâkıbü’l-‘ârifîn’i okuttu ve 1210’da (1795) bir yıl kaldığı İstanbul’da bu eseri tercüme ederek III. Selim’e sundu. 1213’te (1898) Edirne mollalığına, ardından Mekke-i Mükerreme pâyesine yükseltildi. Hekimbaşılıktan azledildikten sonra belki de yeniden göze girmek düşüncesiyle eser telifine ağırlık veren Gevrekzâde Hasan Efendi çalışmalarının çoğunu III. Selim’e sunmuştur. Celvetiyye, Nakşibendiyye ve Bayramiyye tarikatlarına intisap ettiği bilinen Gevrekzâde vefatında Eyüp’te Bozcaadalı Hasan Paşa’nın eski hayratı karşısındaki Atâullah Mehmed Efendi hazîresine (Boyacı Sokak) defnedildi.
Başlıca Eserleri: 1. Netîcetü’l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti’l-Bikriyye 2. Risâle fî İskorbüt 3. Micennetü’t-Tâûn ve’l-Vebâ 4. Zübdetü’l-Kühliyye fî Teşrîhi’l-Basariyye
Netîcetü’l-Fikriyye: Çocuk Sağlığı ve Gelişimi, 2019 yılında Başkanlığımız tarafından yayımlanmıştır.
(Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden özetlenerek alınmıştır.)