Şerif et-Tilimsânî
710/1310-11 yılında Cezayir’in Tilimsân şehrinde doğmuş ve 771/1370 yılında aynı şehirde vefat etmiştir. Mâlikî fakihi olan babasının himayesinde genç yaşta ilim meclislerine katılmış ve bölgesinin ileri gelen âlimlerinden ilim tahsil etmiştir. “Abilî” olarak bilinen Ebû Abdullah Muhammed b. İbrâhim el-Abdirî’nin tedrisinde aklî ilimlerde derinleşmiş ve Tunus'a seyahat ederek Ebû Abdullah Muhammed b. Abdüsselam b. Yûnus el-Hevârî'den büyük ölçüde istifade etmiştir. Tilimsân’a döndükten sonra öğrenci yetiştirmeye başlamış ve kısa sürede bölgenin en tanınmış âlimleri arasına girmiştir. Kendi oğulları Abdullah ve Abdurrahman başta olmak üzere İbn Zümrek (ö. 798/1395 [?]) ve İbn Kunfüz (ö. 810/1407) gibi birçok âlimin yetişmesine katkı sağlamıştır. Şerif et-Tilimsânî yazdığı mektuplarla da birçok kimsenin eğitimine katkı sağlamıştır.
Teliften ziyade tedrîse önem veren Tilimsânî ve onun yetiştirdiği öğrenciler özellikle mantık ve felsefenin Mağrib ve Endülüs’teki gelişiminde önemli bir paya sahiptirler. İbn Merzûk el-Hafîd (ö. 842/1439), Tilimsânî’nin dönemin en büyük âlimi olduğu konusunda icmâ bulunduğunu ifade etmektedir. Aklî ve naklî ilimlerde büyük bir otorite olan Tilimsânî, Mâlikî mezhebinin Mağrib bölgesinde önde gelen fakihlerindendir. Mâlikî kadıları ve müftüleri, fıkhî görüşlerine büyük itibar göstermiş, çözümünde zorlandıkları fıkhî meseleler hakkında yazılı olarak kendisine başvurmuşlardır.
XIII. yüzyılda Mısır'da gelişen Mâlikî muhtasarlarının Kuzey Afrika ve Endülüs'teki fıkıh eğitimini etkilediği bir dönemde yaşayan Şerif et-Tilimsânî, usûl ile fürû arasındaki irtibatın giderek zayıfladığını fark edip çalışmalarını daha çok usûl-i fıkıh üzerine yoğunlaştırmıştır. Şerif et-Tilimsânî'nin en bilinen eserleri arasında fürû-ı fıkıh alanındaki mezhepler arası ihtilafları usûlî bir bakışla ele aldığı Miftâhu’l-Vüsûl ve Hûnecî’nin mantık eseri el-Cümel’in şerhi yer almaktadır.
Başlıca eserleri: 1.Miftâhu’l-Vüsûl ilâ Binâʾi’l-Fürûʿ ʿale’l-Usûl 2. Şerhu Cümelü’l-Hûnecî 3. Mesarâtü’l-Galet fi’l-Edille 4. Kitâb fi’l-Kazâ ve’l-Kader 5. Kitâb fi’l-Muʿâtât veya Kitâb fi’l-Muʿâvedât