YÛSUF NÂBÎ
1642’de Şanlıurfa doğdu. Asıl adı Yûsuf olmakla beraber Nâbî mahlasıyla tanındı. Babasının adı Seyyid Mustafa’dır. Çocukluğunu ve ilk gençlik yıllarını Urfa’da geçiren Nâbî’nin burada iyi bir eğitim aldığı, Arapça ve Farsça öğrendiği anlaşılmaktadır. Nâbî 1666’da İstanbul’a gitmiştir. IV. Mehmed döneminde Musâhib Mustafa Paşa’nın maiyetinde Lehistan seferine katıldı ve Kamaniçe’nin fethi üzerine iki tarih düşürdü. Padişahın Edirne’de bulunduğu 1675 yılında şehzadeler için düzenlenen ihtişamlı sünnet düğününe katılarak on beş gün devam eden bu şenlikleri Sûrnâme isimli eserinde tasvir etti.
1678 senesinde Nâbî hac farîzasını eda etmek için Hicaz’a gitti. Nâbî, Mustafa Paşa kaptan-ı deryâlıkla saraydan uzaklaştırıldığı zaman maiyetinde giderek onun 1687 yılında ölümüne kadar Boğazhisar’da kaldı. Ardından Halep’e yerleşen şair burada evlenip devletin kendisine sağladığı maaşla tahsis edilen mâlikânede rahat bir hayat sürdü. Halep valisi iken 1710’da ikinci defa sadrazamlığa getirilen Baltacı Mehmed Paşa, İstanbul’a giderken Nâbî’yi de beraberinde götürdü. Nâbî, bu son İstanbul devresinde özellikle şiir ve kültür çevrelerince zamanın şeyhü’ş-şuarâsı olarak kabul edilmiş, büyük bir takdir ve hayranlık görmüştür.
Nâbî 6 Rebîülevvel 1124 (13 Nisan 1712) tarihinde vefat etti ve Üsküdar’da Karacaahmet Mezarlığı’nda Miskinler Tekkesi sofasına defnedildi.
Başlıca Eserleri: 1. Dîvân 2. Hayriyye 3. Münşeât 4. Tercüme-i Hadîs-i Erbaîn 5. Surnâme 6. Tuhfetü’l-Haremeyn 7. Fetihnâme-i Kamaniçe
Münşeât-ı Nâbî: Nâbî’nin Mektupları, Başkanlığınız tarafından 2017 yılında yayımlanmıştır.
(Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden özetlenerek alınmıştır.)