Tasavvuf tarihinde Allah-âlem ilişkisini, dolayısıyla varlığın meydana gelişini ve işleyişini, akla dayalı ilmî yöntemlerden farklı olarak hocası Muhyiddin İbnü’l-Arabî gibi keşf ve ilhamdan kaynaklanan mistik sezgiyle açıklayan Sadreddin Konevî, varlığı aynı sistemle yorumlamakta ve ilm-i ilâhînin (metafizik) temel meselesini Miftâhu’l-Gaybisimli eserinde başarılı bir üslupla ele almaktadır. Eserin tertibinin ve içerdiği bilgilerin kendi düşünce ürünü olmadığını, bunların tamamen ilâhî irade çerçevesinde keşf ve ilham yoluyla geldiğini eserin girişinde dile getiren Konevî, bu sebeple kitabın tertibinin yadırganmaması gerektiğini ifade etmiştir. Ayrıca eseri, yüksek düzeyde seçkin olan (ahassü’l-havâs) kimselerin seyrüsülûk esnasında yararlanması için kaleme aldığını, bazı konuları okuyucunun sezgi gücüne havale ederek kısa kestiğini, bir kısım önemli meseleler hakkında ise çok kapalı oldukları için susmayı tercih ettiğini ifade etmiştir.
Telifi sonrasında şerh, hâşiye ve ta‘lîklerin ilgisine mazhar olmuş Miftâhu’l-Gayb, Türkçe çevirisi ve yazmasının tıpkıbasımı ile Fatih Kitaplığı Dizisi kapsamında okuyucuların istifadesine sunulmuştur. Doç. Dr. Ekrem Demirli tarafından Türkçeye çevrilen eserin yayına hazırlanmasında Fatih’in mütalaası için hususi olarak istinsah edilen Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya Koleksiyonu 1930 numarada kayıtlı yazma nüsha esas alınmıştır.İşrâkiyye ekolünün kurucusu Şihâbeddin es-Sühreverdî el-Maktûl’ün (ö. 587/1191) en önemli eseri Hikmetü’l-İşrâk’tır. Kitabın önemi İşrâkiyye ekolünün ilkelerini, yöntemini ve karakteristik özelliklerini açık ve kapsamlı biçimde ortaya koymasından kaynaklanmaktadır. Bundan dolayı Sühreverdî’nin kurduğu sistem adını bu eserden almıştır.
Hikmetü’l-İşrâk’ı 582 (1186) yılında tamamladığını müellif bizzat kaydetmektedir. Bir mukaddime ile iki kısımdan oluşan Hikmetü’l-İşrâk’ın mukaddimesi, eserin dayandığı felsefe tasavvuruna genel bir çerçeve teşkil edecek ana fikirleri ihtiva etmekte ve kitabın yazılış gerekçesini ortaya koymaktadır. Eserin mantık disiplinine ayrılmış olan birinci kısmında Aristo mantığının formel yapısına sadık kalınarak bir özet verilmektedir. Ancak mantığın epistemoloji ve ontoloji ile irtibatlı olduğu konularda Sühreverdî, Aristocu (Meşşâî) felsefeye eleştiriler yöneltmektedir. Bu eleştiriler, genellikle tanım teorisiyle bir mantık kategorisi olarak cevher teorisi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Eserin ikinci kısmı “Fi’l-Envâri’l-ilâhiyye ve nûrü’l-envâr ve mebâdi’ü’l-vücûd ve tertîbühâ” başlığını taşımakta olup beş makaleye ayrılmıştır. Eser, Sühreverdî’nin İşrâk yolunu benimsemiş olan okuyucusuna tavsiyeleriyle son bulmaktadır. Hikmetü’l-İşrâk’ın bu son kısmı “nur metafiziği” denilebilecek felsefî çerçeve içinde ontoloji, kozmoloji, psikoloji (epistemoloji) ve eskatoloji (mead) konularını ele almaktadır.
Fatih Kitaplığı Dizisi kapsamında yayınlanan Hikmetü’l-İşrâk, Prof. Dr. Eyüp Bekiryazıcı ve Üsmetullah Sami tarafından tercüme edilmiştir. Bu çalışmada Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, III. Ahmed Kitaplığı 3267 numarada kayıtlı Fatih’in özel kitaplığı için istinsah edilen yazma nüsha esas alınarak, tıpkıbasım ve tercümesiyle birlikte neşredilmiştir.