Abdülkâhir el-Cürcânî’nin (ö. 471/1079) Delâilü’l-İ‘câz ve Esrâru’l-Belâga adlı eserleri ve Zemehşerî’nin (ö. 538/1143) büyük ölçüde bu iki eserden beslenerek kaleme aldığı el-Keşşâf adlı tefsiriyle olgunlaştığı kabul edilen belagat ilmi, Fahreddîn er-Râzî’nin (ö. 606/1209) Nihâyetü’l-Îcâz’ıyla birlikte sistemleşme yolunda önemli bir adım atmıştır. Ebû Ya‘kûb es-Sekkâkî’nin (ö. 626/1229) Miftâhu’l-Ulûm’u ve özellikle bu eserin belagat ilmine tahsis edilen üçüncü bölümü ise ilim çevrelerinde büyük bir ilgiye mazhar olarak belâgat çalışmalarının sonraki dönemlerdeki rotasını belirlemiştir. Eser, pek çok müellif tarafından şerh, ıslah-tağyîr, ihtisar vb. çalışmalara konu edilmiştir.
Bedrüddîn b. Mâlik’in (ö. 686/1287) el-Misbâh fî İhtisâri’l-Miftâh’ı, Hatîb el-Kazvînî’nin (ö. 739/1338) Telhîsü’l-Miftâh’ı ve Adududdîn el-Îcî’nin (ö. 756/1355) el-Fevâidü’l-Gıyâsiyye adlı eseri, Miftâhu’l-Ulûm üzerine yapılan ihtisar çalışmaları olarak dikkat çekmektedir. Bu muhtasarlar içinden Kazvînî’nin Telhîsü’l-Miftâh’ı özellikle beğenilmiş ve asırlar boyunca belâgat öğretiminin başucu kaynaklarından biri olduğu gibi onlarca şerhe konu edilmiştir. Teftâzânî’nin el-Mutavvel’i de bu muhtasar üzerine yazılan en kıymetli şerh olarak ilim dünyasında genel kabul görmüştür.
Telhîsü’l-Miftâh’ın Osmanlı döneminde yapılmış tam veya eksik bazı çevirilerine rastlanmasına rağmen Mutavvel’i Türkçeye aktarmak, son dönem Osmanlı âlim ve bürokratlarından Abdünnâfi‘ İffet Efendi’ye (18 Zilhicce 1308 / 25 Temmuz 1891) kısmet olmuştur. en-Nef‘u’l-Mu‘avvel fî Tercemeti’t-Telhîs ve’l-Mutavvel adlı bu eserde literal çeviriyle yetinilmeyip metnin, Mutavvel haşiyeleri baştaolmak üzere yan kaynaklardan aktarılan bilgilerle ve zaman zaman mütercimin özgün katkılarıyla geliştirilmiş olması çalışmanın değerini ayrıca artırmış ve eser dönemin ilim ehli tarafından takdirle karşılanmıştır.
Birinci cildi 1289’da Bosna Vilayet Matbaası’nda, ikinci cildi 1290’da Matbaa-i Âmire’de basılan eser; ayrıntılı dizinlerle beraber Prof. Dr. Mustafa Irmak tarafından hazırlanmıştır.